Leefstijlcoaches: VITR van toegevoegde waarde voor Rotterdammers

Evelyne Hurkmans en Kathleen Paal verzorgden als leefstijlcoaches de groepsbijeenkomsten van het blended care programma van VITR en samenwerkingspartner wmo radar. Het tweetal ziet de kansen die de eHealth-toepassing biedt. Zes fysieke bijeenkomsten onder leiding van zorgprofessionals als Evelyne Hurkmans en Kathleen Paal worden gecombineerd met online tips en adviezen via het e-Healthplatform van Smart Health.

Na eerst de medisch gevalideerde, digitale VITR Vitaalscan samen met een zorgprofessional te hebben doorlopen, kan via dit platform een uitgebreide gezondheidstest (e-PMO) gedaan worden. Naast praktische tips, inspiratie en tal van challenges kan de deelnemer daarna op het platform – op basis van de eigen postcode en persoonlijke scores – ook de hulp inroepen van andere gezondheidsprofessionals. Het blended care programma van VITR is een pilot van een jaar in de drie wijken waar wmo radar actief is: Centrum, Delfshaven en Overschie. Ook Erasmus MC, Smart Health, Kenniscentrum Zorginnovatie, Hogeschool Rotterdam, Medical Delta Living Lab VIT for Life en Stichting Lezen en Schrijven werken mee aan het project. 

Duurzame gedragsverandering

VITR en wmo radar willen met het blended care traject duurzame gedragsverandering realiseren. Hoewel de levensverwachting in Nederland stijgt, is het geen vanzelfsprekendheid dat we allemaal in goede gezondheid ouder worden. Ongezonde leefgewoonten als roken, te weinig bewegen en ongezonde voeding hebben een negatieve impact op de volksgezondheid. Zeker in Rotterdam, waar inwoners gemiddeld ongezonder zijn dan in de rest van Nederland. Het blended care traject van VITR moet daar verandering in brengen, door preventie laagdrempelig en schaalbaar te maken én door de effectiviteit van die preventie te meten. Dit onderzoek is een belangrijk onderdeel van het project. Door in kaart te brengen hoe Rotterdam ervoor staat op het gebied van vitaliteit, kunnen we met z’n allen werk maken van een gezonde, sterke stad. 

Bekend met doelgroep 

Leefstijlcoaches Evelyne Hurkmans en Kathleen Paal zien dagelijks de doelgroep op wie het blended care programma van VITR is gericht: Rotterdammers met (een risico op) chronische ziekten in de leeftijdscategorie 45-67 jaar. Evelyne als eigenaar van en leefstijlcoach bij Leefstijl Centrum Rotterdam, waar voornamelijk Gecombineerde Leefstijlinterventies (GLi) worden aangeboden. En Kathleen als eigenaar van MoveDis, een voedings- en bewegingspraktijk waar voedingsvoorlichting en dieetadvisering gecombineerd wordt met sporten in de wijk Rotterdam-Feijenoord.

Zonder beweging geen gedragsverandering

Evelyne en Kathleen begeleidden al meerdere groepen deelnemers tijdens het blended care traject, waarbij online en offline middelen krachtig worden gecombineerd. In de wijken Oude Westen, Schiemond, Delfshaven en Centrum verzorgden ze er zes weken lang vitaliteitsbijeenkomsten in Huizen van de Wijk. Elke week leerden de deelnemersgroepen meer over een ander thema. Van beweging tot voeding. En van water drinken, tot slaap, stress en hygiëne. ‘Dat is voor een deel theorie, maar voor een groot deel ook praktijk,’ vertelt Evelyne. ‘Zonder in beweging te komen, bereik je geen gedragsverandering. Dus heb ik fysiotherapeuten uit de buurt erbij betrokken, en zijn we ook naar buiten gegaan voor een korte cursus mindful walking.’ 

Gemêleerd gezelschap 

Ook Kathleen paste deze werkwijze toe. ‘Je gaat dingen pas leren als je er in de praktijk mee aan de slag gaat. Daarom zijn we gaan bewegen en konden de deelnemers bij elke bijeenkomst een gezonde en lekkere maaltijd klaarmaken. Vanuit mijn praktijk ben ik gewend om voedingsadvies toe te spitsen op de culturele achtergrond van mensen en de voedingspatronen die daarbij horen. Dus als het in de schijf van vijf gaat over aardappels, pak ik daar ook couscous en heri heri bij. Zeker in Delfshaven en Schiemond vormden de deelnemers een gemêleerd gezelschap.’

Digitale vaardigheid

De  VITR Vitaalscan vormt het startpunt van het blended care traject. Hierin worden de leefstijl en het hartrisico van de deelnemers in kaart worden gebracht. Om deze cijfers te berekenen, gebruikt de VITR Vitaalscan medisch gevalideerde vragenlijsten. Het algoritme is door Smart Health ontwikkeld en gebaseerd op de erkende leefstijlthema’s van het BRAVO-kompas voor gezondheidsbeleid: bewegen, roken, alcohol, voeding en ontspanning. De eerste scan kan worden gezien als nulmeting en daarmee als referentiepunt voor eventuele latere metingen. ‘In onze rol als leefstijlcoach begeleiden we mensen bij het invullen,’ vertelt Kathleen. ‘Dat is belangrijk, omdat lang niet alle deelnemers digitaal vaardig zijn. Het helpt dat de VITR Vitaalscan visueel aantrekkelijk is en in verschillende talen beschikbaar, zoals Arabisch en Turks.’

Fantastisch hulpmiddel 

Ook Evelyne ziet de toegevoegde waarde van de digitale VITR Vitaalscan. ‘Wat ik heb gezien, is dat de online Vitaalscan voor veel mensen al voldoende is om een goede draai te geven aan hun gezondheid. Door de scan hebben mensen meer inzicht in hun leefstijl en zijn ze gemotiveerder om ermee aan de slag te gaan. Ook het vergelijken van de resultaten aan het begin en einde van het traject vinden de deelnemers interessant.’ Kathleen: ‘De gezamenlijke WhatsApp-groep, waarin korte filmpjes worden gedeeld en waarin deelnemers tips en ervaringen uitwisselen, was ook van grote toegevoegde waarde. Net als de e-mails waarin artikelen werden gedeeld. Daardoor waren mensen ook buiten de groepsbijeenkomsten actief met hun leefstijl bezig. Dat is nodig, want anderhalf uur per week is te weinig om duurzame gedragsverandering te realiseren.’ Evelyne beaamt dit wat betreft haar groepen: ‘Het is de combinatie die zo mooi is. De fysieke aandacht en bijeenkomsten zijn voor deze doelgroep wel echt nodig. Door samen met deelnemers te gaan bewegen en een gezonde leefstijl echt te laten ervaren, kun je écht aanzetten tot gedragsverandering. Blended care is heel waardevol. Enerzijds kunnen deelnemers zichzelf met de online scan blijven monitoren en hun vorderingen meten. Anderzijds helpt een persoonlijk coachtraject om terugval te voorkomen.’

Elkaar inspireren

Het werken in groepsverband is volgens Kathleen een andere cruciale factor binnen het traject. ‘Mensen inspireren elkaar ook vooral, heb ik gemerkt. Mensen van verschillende achtergronden en culturen werken samen aan dezelfde doelen en leren van elkaars ervaring. Ook al gaat dat soms letterlijk met handen en voeten. Een groep deelnemers die onlangs het traject afronden, heeft al met elkaar afgesproken samen aan hun gezondheid te blijven werken. Ze hebben geregeld dat ze de sleutel van het Huis van de Wijk krijgen, hebben opvang geregeld voor de kinderen en gaan er samen voor. Dat is prachtig om te zien!’ 

Oplossing van de toekomst 

Evelyne: ‘Kathleen heeft deels gewerkt met groepen mensen die elkaar al kenden uit de wijk. Ikzelf heb gezien dat ook individuen die elkaar nog niet kennen in zes weken een hechte groep worden, die samen voor een doel gaan. Het is alleen wel jammer dat de pilot slechts zes weken duurt. In zo’n korte tijd kun je geen echte gedragsverandering bewerkstelligen. Gelukkig hebben we wel kunnen doorverwijzen naar allerlei initiatieven in de buurt, op het gebied van zorg en welzijn. Het zou mooi zijn als de andere zorgverleners en beweeginitiatieven een rol kunnen krijgen binnen VITR. Als we dat netwerk nog toegankelijker maken voor deelnemers, is dit helemaal een mooie oplossing die we blijvend kunnen inzetten om de leefstijl en gezondheid van Rotterdammers te verbeteren. Blended care programma’s voor deze doelgroep zijn in mijn ogen echt de zorgoplossingen van de toekomst.’